Zmiana funkcji dworca kolejowego Będzin Miasto na administracyjno - handlową wraz z pełną modernizacją budynku.
Beneficjent – Miasto Będzin
Wartość ogółem: 7 464 395,30 zł
Wartość wydatków kwalifikowalnych: 2 498 489,53 zł
Wartość dofinansowania: 2 123 716,10 zł
Budynek dworca to jeden z ciekawszych przykładów funkcjonalizmu w architekturze kolejowej. Budowę ukończono w 1931 roku i jak na tamte czasy, był on bardzo nowoczesny. Autor projektu Norwerth, zgodnie z duchem czasu, opracował innowacyjną bryłę budynku, którą tworzą różnej wielkości prostopadłościany. Nad poziomą halą dworcową dominuje kubistyczna wieża zegarowa, obok znajdują się mniejsze kostki biurowe i administracyjne.
Dworzec kolejowy w naturalny sposób komponuje się z innymi, ważnymi z historycznego i społeczno-gospodarczego punktu widzenia obiektami i miejscami otoczenia.
Przywrócenie reprezentatywnej funkcji dworca kolejowego ma za zadanie zachęcić odwiedzających do zwiedzania pozostałej części miasta, a co za tym idzie, zapewnić miejsca pracy dla osób utrzymujących się z turystyki oraz korzystnie wpływać na promocję samego miasta w regionie.
Niemniej jednak taki scenariusz wymagał dokonania szeregu działań inwestycyjnych, które przekształciły istniejący budynek w bardziej przyjazne, estetyczne i odpowiednio przygotowane pod względem infrastruktury miejsce.
Poprzedni stan budynku dworca kolejowego wiązał się z występowaniem różnych problemów, które dzięki realizacji projektu udało się rozwiązać tj.:
- nienależyty standard funkcjonalny
Nowoczesny, jak na lata 30. XX w., obiekt praktycznie nie był modernizowany i remontowany. W rezultacie był miejscem komunikacji mieszkańców pomiędzy dwiema
częściami miasta oraz pełnił funkcję tradycyjnej kasy biletowej.
Tymczasem obecne standardy przemawiają za tym, by oprócz funkcji stricte związanych z dworcem kolejowym, obiekt miał również istotne znaczenie turystyczne, społeczne i gospodarcze. Aspekt społeczny został już częściowo zrealizowany poprzez wykorzystanie obiektu dla potrzeb siedziby Straży Miejskiej.
Nadanie mu funkcji usługowo-handlowych (poprzez wprowadzenie restauracji, kawiarni, sklepów itp.) z jednej strony wypełniło potrzeby społeczne w zakresie miejsca łączącego silne walory historyczne z nowoczesnym miejscem spotkań, odpoczynku i zakupów, z drugiej natomiast nadało obiektowi nowe funkcje gospodarcze, przyczyniając się w ten sposób do rozwoju drobnej przedsiębiorczości w Będzinie. Dotychczasową barierą dla osiągnięcia tego typu celów był zły stan techniczny budynku oraz brak odpowiedniej infrastruktury (telekomunikacyjnej, komunalnej itd.). W tym zakresie występowały poważne braki, które inwestor, Gmina Będzin, starała się niwelować poprzez wdrażanie wieloetapowego projektu „Zmiana funkcji dworca kolejowego Będzin Miasto na administracyjno-handlową wraz z pełną modernizacją budynku”.
- nienależyta dostępność dla osób niepełnosprawnych
Obiekt w zasadzie nie spełniał żadnych standardów związanych z dostępnością dla osób niepełnosprawnych i o ograniczonych zdolnościach ruchowych. Liczne bariery architektoniczne uniemożliwiały właściwe korzystanie z budynku. Zastosowanie obniżeń chodników, podjazdów do budynku, windy i miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych wydatnie przyczyniło się do likwidacji barier dla tej grupy.
- niezadowalający stan techniczny
Stan techniczny i estetyczny dworca był źródłem kilku problemów związanych z budynkiem tj. postępująca degradacja budowlana ważnego historycznie obiektu, niewypełnienie należytych standardów higieniczno-sanitarnych miejsca, w którym koncentruje się stosunkowo duża liczba osób, a także ogólny nieład i zaniedbanie obiektu oraz jego otoczenia. Wymienione problemy były rezultatem niszczenia obiektu, który nie był poddawany gruntownemu remontowi od chwili jego powstania oraz braku podstawowych i o odpowiednim standardzie instalacji wewnętrznych determinujących właściwe funkcjonowanie obiektu.
- niedostateczny poziom bezpieczeństwa korzystających
Stan techniczny budynku nie zapewniał odpowiedniego stopnia bezpieczeństwa osób z niego korzystających. W wyniku wieloletnich zaniedbań, budynek zawierał wiele elementów mogących spowodować zagrożenie życia lub zdrowia odwiedzających (odpadające tynki, wyszczerbienia, nieład). Poprawa stanu techniczno-funkcjonalnego wraz z instalacją monitoringu w znaczny sposób przyczyniły się do poprawy bezpieczeństwa podróżnych.
- zatracenie funkcji reprezentatywnych
Wynikające z wielu lat niedofinansowania renowacji obiektu zaniedbania przyczyniły się do utraty walorów estetycznych, jakie powinien posiadać każdy budynek będący elementem ważnego węzła komunikacyjnego. Teren dworca kolejowego, oprócz ścisłego centrum, jest miejscem gdzie łączą się główne szlaki drogowe i kolejowe. Jego niedostateczne zagospodarowanie i brak wyposażenia w niezbędną infrastrukturę rzutowało na wizerunek całego miasta. Stworzenie odpowiednio zagospodarowanej przestrzeni okolicy dworca, estetyki i funkcjonalności budynku było niezbędne do osiągnięcia konkretnych celów w wymiarze społecznym, gospodarczym i turystycznym. Zagospodarowanie przestrzeni dworca oraz terenu bezpośrednio do niego przylegającego wymagało złożonych działań. Rewitalizacja obszaru dworca PKP poprawiła nie tylko warunki dla osób z niego korzystających, ale także przyczyniła się do poprawy estetyki i wyglądu tej części miasta.
Projekt „Zmiana funkcji dworca kolejowego Będzin Miasto na administracyjno-handlową wraz z pełną modernizacją budynku” uzyskał dofinansowanie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013, Priorytet VI Zrównoważony rozwój miast, Działanie 6.2. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych, Poddziałanie 6.2.1. Rewitalizacja – duże miasta.
Celem ogólnym projektu było przywrócenie ładu przestrzennego i funkcjonalnego obiektu oraz otoczenia dworca kolejowego w Będzinie dla stymulowania rozwoju przedsiębiorczości w rejonie Śródmieścia, jego promowania wśród osób przyjezdnych oraz przeciwdziałania degradacji historycznego kwartału dworcowego.
Dworzec kolejowy w obecnym kształcie jest nowoczesnym obiektem, którego estetyka i funkcjonalność spełniają najwyższe wymogi. Równocześnie pełni funkcję reprezentacyjną i jest godną wizytówką miasta, niewątpliwie wyróżniając się na tle innych obiektów tego typu w regionie.
Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego – realna odpowiedź na realne potrzeby.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013.
Informacje źródłowe na temat Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 znajdują się na stronie www.rpo.slaskie.pl
