ul. Gzichowska 15, tel. (0-32) 267 44 61
Barokowo - klasycystyczny pałac w Będzinie - Gzichowie, wzniesiony w 1702 roku jako symbol pozycji i rangi rodu Mieroszewskich w Księstwie Siewierskim, jest typową XVIII - wieczną siedzibą szlachecką wzorowaną na pałacach francuskich.
Budowniczym pałacu był Kazimierz Mieroszewski - tytularny chorąży Księstwa Siewierskiego i podstoli biecki. Rodzina Mieroszewskich była jednym z potężniejszych rodów pogranicza małopolsko - śląskiego (dawne Księstwo Siewierskie). W swoich rękach skupili olbrzymie dobra po obu stronach Brynicy. Do dziś zachowały się cztery ich dwory i pałace: w Mysłowicach (ordynacja), Siemianowicach, Zagórzu i najokazalszy w Gzichowie. Klucz gzichowski składał się z szeregu osad i wsi, stanowiących dziś dzielnice Będzina i Sosnowca (m. in. Brzozowica, Zielona, Ostra Górka, Pole, Pogoń). Jest to późnobarokowy, jednopiętrowy pałac, z mansardowym dachem, dwutraktowy, posiadający amfiladowy układ pokoi.
Reprezentacyjny salon na piętrze wyróżnia się bogatą polichromią o charakterze iluzjonistycznym, powstałą zapewne z końcem XVIII w. Malowidła odkryte w latach 1978 - 82 przez konserwatorów Ryszarda Krzemińskiego i Jana Gałaszka przedstawiają wielkich wodzów antycznych: Scypiona Afrykańskiego, Hannibala, Pompejusza i Fabiusza Kunktatora, umieszczonych w iluzjonistycznych niszach. Ważnym elementem dekoracyjnym sali były lustra między oknami i drzwiami balkonowymi oraz nad kominkiem, o czym świadczą wmalowane ozdobne ramy. Pełną konserwację przeprowadzoną pod kierunkiem konserwatora Renaty Dubiel - Białas wykonano w latach 1997 - 1998.
Polichromia zachowała się także w skrzydle południowym, a jej zabezpieczenia dokonała w 1959 roku także konserwator Renata Dubiel. Przedstawia sceny polowań rozgrywające się w romantycznym pejzażu, w który wkomponowano zamek będziński, pałac gzichowski, kościół na Górze Dorotce oraz siedzibę rodową w Polipiu - Preczowie. Czas powstania tych malowideł to połowa XVIII w.
W salonach po stronie zachodniej odkryto sceny rycerskich pojedynków i medaliony portretowe. W marcu 1994 r. artysta Jan Gałaszek zakończył konserwację sali z medalionami. Prace zabezpieczająco- konserwatorskie przy polichromii Salonu Turniejowego wykonano w latach 1999 i 2000. Malowidła w pałacu gzichowskim są przykładem najstarszej tego typu polichromii, zachowanej w budowli świeckiej na terenie województwa.
Prace zabezpieczająco - konserwatorskie przy portalu, 4 kolumnach i elewacji pałacu przeprowadzono w 2002 roku, roku jubileuszowym 300 rocznicy powstania obiektu.
Oprócz wnętrz zachowało się otoczenie pałacu: od strony wschodniej rozległy podjazd prowadzący do głównego wejścia, a od zachodu - park z kamiennymi rzeźbami Bachusa i Flory, o dużej wartości artystycznej, wykonane prawdopodobnie przez Jerzego Leonarda Webera w 1718 r. (data umieszczona na bukłaku Bachusa).
W parku rosły ciekawe okazy drzew - platany, tulipanowce, orzechowce, amerykańska sosna i inne. Wiele z nich uległo zniszczeniu w czasie huraganu w 1926 i 2001 roku. Za parkiem znajdował się ogród warzywnik, który zlikwidowano w związku z budową osiedla Zamkowe. Prace rewaloryzacyjne w zabytkowym parku rozpoczęte w 1999 r. trwają do dnia dzisiejszego...
Dziedziniec przed pałacem otaczają rozbudowane na przełomie XVIII i XIX w. oficyny dworskie i zabudowania gospodarcze. Budowle te tworzą układ architektoniczny, dający obraz XVIII - wiecznego założenia parkowo - pałacowego.
Pałac Mieroszewskich, od momentu powstania, pełnił rolę siedziby rodowej: po Mieroszewskich przejęli go Siemieńscy, Mycielscy a następnie von Kramstowie.
Od 1890 do 1939 r. był własnością Towarzystwa Kopalń i Hut Sosnowieckich. W tym okresie zaadaptowano go na biura oraz mieszkania dla osób zajmujących się administracją dóbr i lasów Towarzystwa.
Po I wojnie założono oświetlenie elektryczne, kanalizację, wybudowano piece kaflowe, m. in. na parterze znajdował się ozdobny piec z polskimi orłami w zwieńczeniu i narożach.
W czasie II wojny pałac zajęła firma Sosnowitzer Bergwerks und Hutten A. G., w 1945 r. przejęła Spółdzielnia Rolnicza, która gospodarowała w nim do lat 50.
W związku z przygotowaniami do uroczystości 600 - lecia Będzina pałac poddano częściowej konserwacji, m. in. została odkryta i zakonserwowana polichromia w południowym salonie narożnikowym oraz ustawiono, przeniesiony z wyburzonej kamienicy przy ul. Kołłątaja, ozdobny piec z kominkiem.
Po renowacji w 1958 r. obiekt przeznaczony został na Dom Kultury Dzieci i Młodzieży. Rolę te pełnił do lat 70.
Dyrekcja Muzeum w Będzinie wspólnie z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków od połowy lat 60. czyniła starania o zmianę jego funkcji i rozpoczęcie kompleksowej konserwacji całego zespołu pałacowo - parkowego.
W marcu 1982 roku po latach starań i prac prowadzonych przez Pracownie Konserwacji Zabytków w Krakowie, Muzeum Zagłębia w Będzinie zaprezentowało przybyłym na otwarcie pałacu stylowe XVIII i XIX - wieczne wnętrza. Wystroju XVIII - wiecznych wnętrz dopełniają kominki, stylowe meble, wyroby rzemiosła artystycznego oraz kolekcja malarstwa portretowego i pejzażowego z XVIII - XIX w.
We wnętrzach pałacowych eksponowane są również prace artystów zagłębiowskich (m. in. S. Cyglera, J.Świderskiego) oraz zbiory archeologiczne i etnograficzne.
Pałac czynny codziennie oprócz poniedziałków.
- wtorek, czwartek, piątek - 9:00 - 16:00
- środa, sobota, niedziela - 9:00 - 17:00
Dniem, w którym można zwiedzić pałac bezpłatnie jest czwartek.
BILETY
- bilet wstępu normalny do pałacu lub zamku - 18,00 zł
- bilet wstępu ulgowy do pałacu lub zamku - 13,00 zł
- bilet wstępu normalny łączony do pałacu i zamku - 30,00 zł
- bilet wstępu ulgowy łączony do pałacu i zamku - 20,00 zł
- bilet wstępu na wieżę - 6,00 zł
- bilet rodzinny normalny (2 dorosłych + max. 3 dzieci) do pałacu lub zamku - 60,00 zł
- bilet rodzinny (2 dorosłych + max. 3 dzieci) łączony do pałacu i zamku - 100,00 zł
- grupowy szkolny pałac lub zamek - 10,00 zł
- grupowy szkolny (pałac+zamek) - 15,00 zł
