Zasady opodatkowania podatkiem od nieruchomości zostały uregulowane w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych (tj. Dz. U. z 2023 roku, poz. 70 z późn. zm.).
Artykuł 3 ust. 1 powołanej wyżej ustawy określa, co następuje:
Podatnikami podatku od nieruchomości są:
- osoby fizyczne,
- osoby prawne,
- jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:
- właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, z zastrzeżeniem ust. 3;
- posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych;
- użytkownikami wieczystymi gruntów;
- posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:
- wynika z umowy zawartej z właścicielem, Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości,
- jest bez tytułu prawnego.
Przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości są:
- grunty;
- budynki lub ich części;
- budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Podstawę opodatkowania stanowi:
- dla gruntów - powierzchnia;
- dla budynków lub ich części - powierzchnia użytkowa;
- dla budowli – wartość.
W świetle powołanych przepisów w przypadku mieszkania własnościowego należy opodatkować powierzchnię użytkową lokalu oraz udział w gruncie będący w użytkowaniu wieczystym.
UWAGA!
Użytkowanie wieczyste jest uregulowane w art. 232 i n. Kodeksu cywilnego: „Grunty stanowiące własność Skarbu Państwa położone w granicach administracyjnych miast oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym i osobom prawnym. Przedmiotem użytkowania wieczystego może być tylko grunt, przez co nie są nim objęte budynki i budowle. Budynki i budowle wzniesione przez użytkownika wieczystego na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste stanowią jego własność.
Opłatę za użytkowanie wieczyste gruntu stanowiącego własności gminy należy uiszczać w urzędzie miejskim, natomiast w przypadku, gdy grunty stanowią własność Skarbu Państwa powyższą opłatę opłaca się w starostwie powiatowym. Opłata z tytułu wieczystego użytkowania gruntów stanowi odrębną od podatku od nieruchomości płatność, którą należy uiszczać bez wezwania do 31 marca każdego roku kalendarzowego.
PROCEDURA OPODATKOWANIA
I etap – złożenie wypełnionej Informacji bądź Deklaracji w sprawie podatku od nieruchomości wraz z kserokopią dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do nieruchomości np. akt notarialny, postanowienie sądu, umowa zawarta z urzędem miejskim lub starostwem powiatowym. W przypadku nabycia w drodze spadkobrania, należy zgłosić do organu podatkowego powstanie obowiązku podatkowego przedstawiając jednocześnie kserokopię dokumentu potwierdzającego nabycie spadku.
OSOBY FIZYCZNE
Zgodnie z art. 6 ust. 6 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych osoby fizyczne, są zobowiązane złożyć właściwemu organowi podatkowemu informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od nieruchomości lub od dnia zaistnienia zdarzenia. W załączeniu należy przedłożyć również kserokopię dokumentu potwierdzającego okoliczność skutkującą powstaniem obowiązku podatkowego.
W celu prawidłowego opodatkowania, podatnik wypełnia druk Informacji w sprawie podatku od nieruchomości uzupełniając pola dotyczące danych osobowych, jak również w zakresie powierzchni użytkowych zabudowań znajdujących się na nieruchomości, z uwzględnieniem ich wysokości.
OSOBY PRAWNE
Osoby prawne, jednostki organizacyjne oraz spółki niemające osobowości prawnej, jednostki organizacyjne Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, a także jednostki organizacyjne Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe są obowiązane:
- składać, w terminie do dnia 31 stycznia, organowi podatkowemu właściwemu ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania, deklaracje na podatek od nieruchomości na dany rok podatkowy, sporządzone na formularzu według ustalonego wzoru, a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu - w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku;
- odpowiednio skorygować deklaracje w razie zaistnienia zdarzenia, o którym mowa w ust. 3, w terminie 14 dni od dnia zaistnienia tego zdarzenia;
II etap – Wszczęcie postępowania podatkowego.
Zgodnie z artykułem 21 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (tj. Dz. U. z 2022 roku, poz. 2651 z późn. zm.) zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania lub z dniem zaistnienia zdarzenia.
Przed wydaniem decyzji, w sytuacji nie złożenia druku informacji bądź deklaracji przez podatnika konieczne jest wszczęcie postępowania podatkowego, a następnie wyznaczenie 7-dniowego terminu na zapoznanie się z materiałem dowodowym. Postępowanie podatkowe nie jest wszczynane, jeżeli podatnik złożył w organie podatkowym druk informacji lub prawidłowo wypełniony druk deklaracji.
III etap – Decyzja podatkowa.
OSOBY FIZYCZNE
Procedurę podatkową, po przekazaniu wypełnionego druku Informacji w sprawie podatku od nieruchomości kończy wydanie decyzji, w której określa się wysokość podatku w danym roku kalendarzowym.
Artykuł 6 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych określa, że obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku. W przypadku zakupu nieruchomości obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca, następującego po miesiącu, w którym dokonano zakupu.
Np. akt notarialny został spisany w dniu 12 maja 2022 roku, obowiązek podatkowy wobec nabywcy powstanie od dnia 1 czerwca 2022 roku.
Podatek od nieruchomości określany w drodze decyzji wymiarowej, jest płatny w terminach:
15 marca, 15 maja, 15 września, 15 listopada bądź jednorazowo w terminie płatności pierwszej raty, jeżeli wysokość podatku nie przekracza 100 zł.
Zgodnie z art. 12 § 5 o.p. jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy, chyba że ustawy podatkowe stanowią inaczej.
Termin płatności podatku może zostać ustalony w niektórych przypadkach na 14 dni, jeśli terminy ustawowe upłynęły przed wydaniem decyzji.
Organ podatkowy nie doręcza decyzji, a podatnik nie jest zobowiązany do uiszczenia podatku w sytuacji gdy wysokość zobowiązania podatkowego na dany rok podatkowy nie przekraczałaby, określonych na dzień 1 stycznia roku podatkowego, najniższych kosztów doręczenia w obrocie krajowym przesyłki poleconej za potwierdzeniem odbioru przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 896, 1933 i 2042).
OSOBY PRAWNE
Wysokość podatku ustala jest przez podatników w złożonym druku deklaracji. Płatność pierwszej raty podatku przypada na 31 stycznia, natomiast kolejne proporcjonalne raty winny być wpłacane do 15 dnia każdego miesiąca bądź wpłaty należy dokonać jednorazowo, jeżeli wysokość podatku nie przekracza 100 zł. W przypadku wątpliwości co do treści złożonej deklaracji podatkowej, Organ podatkowy może wszcząć postępowanie podatkowe w sprawie określenia wysokości podatku od nieruchomości i wydać decyzję określającą wysokość podatku do zapłaty.
WAKACJE PODATKOWE
W przypadku nowo powstałych budowli lub budynków i ich części, obowiązek podatkowy powstaje od 1 stycznia roku podatkowego następującego po roku, w którym zakończono budowę lub rozpoczęto użytkowanie, w zależności, które z tych zdarzeń nastąpiło wcześniej. Przez zakończenie budowy należy rozumieć wykonanie wszystkich prac związanych z procesem budowlanym, co potwierdza np. wpis w dzienniku budowy.
